سرویس و تعمیر سشوار
Hairdryer service and repair
اين دستگاه كه براي خشك
كردن و حالت دادن مو به كار مي رود داراي طرح ها و مدل هاي مختلف مي باشد. و مهم تر
اين كه داراي مدار هاي الكتريكي متفاوتي مي باشند كه عيب يابي و تعمير آن را قدري
مشكل مي كند. بنابراين سعي شده است كه شرح و توضيحات ( بويژه ارائه نقشه هاي
مدارهاي الكتريكي ) بگونه اي باشد كه در مورد تمامي سشوار ها صدق نماييد و مراجعه
كننده محترم به سايت بتواند با مرور مطالب ارائه شده به سرويس و نگهداري و رفع عيب
هر نوع سشوار اقدام نمايد.
ساختمان و اجزاء سشوار:
1- بدنه- كه معمولا" از
فلز (استيل)و يا پلاستيك ساخته مي شود. بدنه استيلي در عين زيبايي در برابر حرارت
نيز از استحكام كافي بر خور دار مي باشد.شسوار هايي كه جنس بدنه آن ها پلاستيكي
است،در برابر حرارت زياد كه معمولا" ناشي از بروز عيب در ساختمان سشوار است تغيير
حالت داده و ادامه كار سشوار را مختل مي سازد .
2- دسته سشوار-جنس دسته
سشوار را معمولا" از عايق هاي پليمري و يا كائوچو مي سازند تا در مقابل جريان
الكتريسته عايق باشد. كليد هاي سشوار معمولا"بر روي دسته نصب مي شود . ودر بعضي از
سشوار ها دسته قابليت تا شدن دارد.
3- سيم رابط و دوشاخه-
معمولا"دوشاخه از نوع پرسي به همراه سيم متصل به آن ساخته مي شود.
4- كليد - در سشوار ها
از انواع كليد هاي دو حالته و سه حالته استفاده مي شود.در شكل زير سه نمونه از كليد
هاي متداول و حالت هاي ورودي و خروجي فاز آن ها را مشاهده مي كنيد.
كليد قسمت الف داراي دو
پايه اتصال است كه يكي محل ورود فاز و ديگري خروج آن است. با فشار قسمت (
I ) مدار بر قرار شده واز لوله سشوار گرما خارج مي شود و با فشار (
O ) ، سشوار خاموش مي شود. در بعضي از سشوار ها بجاي
I و O از كلمه
OFF و ON استفاده شده است كه
به معناي خاموش و روش است. در پشت كليد (ب ) سه كنتاكت قرار دارد كه موقيت آن ها در
پشت كليد در شكل نشان داده شده با زدن حالت I فاز ورودي
به پايه A از پايه B
خارج مي شود و با زدن حالت II (كه طبعا" بعد از
I خواهد بود ) علاوه بر خروجي B
پايه C نيز داراي فاز خروجي است. در پشت
كليد (ج) نيز سه كنتاكت وجود دارد با اين تفاوت كه با زدن حالت
I كنتاكتي كه زير II قرار دارد داراي فاز خروجي
است و با زدن II پايه زير حالت I
قرار دارد فاز خروجي خواهد داشت يعني به صورت ضربدري.
5- المنت (هيتر)-كه مثل
ساير المنت ها در لوازم خانگي از جنس كرم نيكل و يا كرم آلمينيوم مي باشد و به دور
يك عايق نسوز چهار پره پيچيده مي شود. المنت در سشوار هاي مختلف بسته به نوع طراحي
ومدار الكتريكي به اشكال مختلف به كار گرفته مي شود.كه در شكل زير چند نمونه از آن
ديده مي شود.
6- موتور
- در سشوار ها از دو نوع موتور استفاده شده است.بعضي از سشوار ها داراي
موتور 220 ولت از نوع يونيورسال ويا قطب چاكدارند بديهي است كه در اين نوع سشوار ها
المنت با موتور به شكل موازي بسته مي شود تا موتور بتواند به ولتاژ مورد نيازش
دسترسي يابد.در نوع دوم سشوار ها از موتور دوازده ولت جريان مستقيم استفاده مي
شده.اين موتورها داراي دو پايه اتصال به مدارند.در بعضي از موتورها،يكي از پايه ها
داراي علامت + است وبدان معناست كه در اين موتور رعايت اتصال قطب هاي مثبت و منفي
به موتور الزامي است پس از تشكيل پل ديود،با توجه به اين مطلب مدار را كامل مي
كنيم. اما اگر در موتور چنين علامتي وجود نداشت، رعايت قطب بندي در موتور ضرورتي
نداشته و آن موتور مي تواند بر خلاف نوع قبل به هر دو جهت بچرخد.
لازم به ذكر است در
موتوري كه رعايت قطب بندي الزامي است، عدم توجه و يا اتصال اشتباه قطب، منجر به
چرخش در جهت عكس شده و موتور پس از مدتي خواهد سوخت. اين موتورها صرفا" براي چرخش
در جهت خاصي طراحي شده اند. عليرغم ولتاژ كاري اين موتور ها (12ولت) عملا" در مدار
با ولتاژ 16 ولت نيز به كار خود ادامه مي دهند.
7-ديود - در سشوارها از دو نوع ديود استفاده مي شود.
الف) ديود كم آمپر: اين ديودها در ساختن پل ديود به كار رفته و معمولا"
داراي ولتاژ كاري و جريان نامي كمي هستند. در جدول زير شماره استاندارد تعدادي از
اين ديود ها آورده شده است.
شماره ديود |
ولتاژ نامي |
جريان نامي |
1N 4001 |
50v |
1A |
1N 4002 |
100v |
1A |
1N 4003 |
200v |
1A |
1N 4004 |
400v |
1A |
1N 4005 |
600v |
1A |
1N 4006 |
800v |
1A |
1N 4007 |
1000v |
1A |
در بين شماره
هاي ارائه شده ، ديود هاي 1N 4002 و
1N 4004از كار برد بيشتري برخور دارند.
ب)ديود هاي پر آمپر : از اين ديود ها معمولا" در پشت كليد اصلي مدار و به
منظور ايجاد يكسو سازي نيم موج استفاده مي شود. در يكسو سازي نيم موج ولتاژ كاهش مي
يابد بنابر اين اگر مداري را ابتدا" با برق متناوب كامل و سپس با برق يكسو شده (نيم
موج) تغذيه كنيم، درست مثل آنست كه مدار با دو ولتاژ كار نموده است.
در ميان ديود هاي پر
آمپر ، شماره هاي زير از كار برد بيشتري بر خور دارند:
1N 5401 |
100v |
3A |
1N 5402 |
200v |
3A |
1N 5403 |
300v |
3A |
1N 5404 |
400v |
3A |
1N 5405 |
500v |
3A |
1N 5406 |
600v |
3A |
1N 5407 |
800v |
3A |
توجه:براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد ديود ها و يكسو ساز ها لطفا" به قسمت
ديود مراجعه
نماييد.
8- پروانه فن - گرماي ايجاد شده توسط المنت با گردش پروانه فن و فشار هوايي
كه به دنبال حركت پروانه بوجود مي آيد، به خارج از سشوار هدايت مي شود.
اگر به عللي پروانه
هرزگرد شود و نچرخد و يادرگيري پروانه با شيئي خارجي و يا يكي از سيم هاي مدار سبب
شود كه پروانه به هنگام چرخش دچار مشكل شود و ... گرماي ايجاد شده در سشوار به عايق
ها و هادي ها آسيب مي رساند. در اينگونه موارد بيشترين آسيب ديدگي متوجه سشوارهايي
است كه بدنه آن ها پلاستيكي است.
9- ترموستات سشوار - جهت حفاظت مدار در برابر ايجاد گرماي بيش از حد ،
ترموستات را در مدار قرار مي دهند . جايگاه ترموستات قسمتي از المنت و سري با مدار
اصلي است كه اولا" عبور جريان مدار را كنترل نمايد، ثانيا" حرارت ايجاد شده توسط
هيتر ، صفحه حساس ترموستات را تحريك نمايد و با افزايش گرما از حد معيني ، ترموستات
عمل نموده و با قطع نول اصلي مدار ، سشوار خاموش مي شود. پس از مدتي با نزول حرارت
كنتاكت هاي ترموستات به صورت اتوماتيك متصل شده و سشوار مجددا" به كار خود ادامه مي
دهد.
ساختمان اين ترموستات
از نوع بي متالي بوده كه در مبحث سماور برقي و اتو به اندازه لازم در موردش بحث شده
است. اين ترموستات قابل تنظيم و يا تعمير نيست مگر آن كه بتوان بعضي از نقايص جزيي
آن را بر طرف نمود. در صورت خراب شدن ترموستات ناچارا" المنت نيز تعويض مي شود چون
ترموستات به بدنه المنت پرچ شده است.
در
ادامه، اجزاء گسترده دو نمونه سشوار را ملاحظه مي كنيد.
مدار
الكتريكي چند نوع سشوار متداول:
A
- مدار سشوار جانسون با موتور 220 ولت
B1
-جانسون با كليد سه حالته و موتور 12 ولت مستقيم
B2
-نوع ديگر جانسون با كليد سه حالته و موتور 12 ولت مستقيم
C
- سشوار جانسون با كليد حرارت اضافي
D
- سشوار جانسون با دو كليد سه حالته
E
- سشوار ديانا با المنت سه سيمه
F
- سشوار ديانا با المنت چهار سيمه
سرويس
و نگهداري سشوار :
1- سيم رابط سشوار را
همواره مورد نظر قرار دهيد تا لخت شدگي نداشته باشد و در صورت بروز چنين موردي ،
بهتر آن است كه سيم رابط را تعويض نماييد.
2- از وارد آوردن ضربه
به سشوار مخصوصا" هنگامي كه در حال كار است و يا بلافاصله پس از خاموش شدن جدا"
پرهيز نماييد زيرا بمحض ضربه ديدن ، المنت ها از جايگاه خود خارج شده و با يكديگر
اتصالي مي كنند.
3- از روشن ماندن سشوار
در مدت زماني زياد پرهيز نماييد و اگر نياز است سشوار را براي مدت زيادي كار كند،
بهتر است در فواصل معين دستگاه را خاموش نماييد تا محيط داخلي آن بيش از حد داغ
نشود.
4- سشوار را داخل آب
نكنيد و از ريختن آب روي آن جدا"خود داري كنيد.
5- در پشت بدنه سشوار
يا در پهلو ها شبكه فلزي يا پلاستيكي قراردارد كه در واقع محل مكش هوا است. هر گز
اين قسمت را مسدود نكنيد و از نزديك شدن اين محل به مو هاي سر پرهيز نماييد زيرا با
مكشي كه دارد ، موها را به داخل سشوار مكيده و با پيچيدن اين مو ها بدور پروانه فن،
در گردش آن مشكل بوجود مي آيد.
6- به هنگام تعمير
سشوار ، دقت نماييد كه دستگاه حتما" از برق جدا باشد.
عيب
يابي و تعمير سشوار :
عيب 1 - سشوار اصلا"
روشن نمي شود .
علت 1- پريز برق ندارد.
رفع عيب 1- با ولتمتر
پريز را مورد آزمايش قرار دهيد. اگر مشكل از پريز است مورد را بر طرف نماييد.
عيب 2-
سشوار اصلا" روشن نمي شود .
علت 2- دو شاخه يا سيم
رابط خراب است.
رفع عيب 2- ورودي هاي
سشوار را به يكديگر متصل نموده و رابط هاي اهم متر را به دو شاخه سشوار متصل مي
سازيم . اگر در سيم رابط پارگي وجود داشته باشد و يا دو شاخه مشكلي داشته باشد
عقربه اهم متر منحرف نخواهد شد.براي رفع عيب كافيست محل عيب را ترميم و در صورت
نياز سيم رابط و دو شاخه را تعويض نماييد.
عيب 3- سشوار اصلا"
روشن نمي شود .
علت 3- كليد اصلي خراب
است.
رفع عيب 3- يكي از پايه
هاي كليد را از سيمي كه بدان متصل است رها نموده و رابط هاي اهم متر را به پايه هاي
كليد متصل مي سازيم.با قطع و وصل كليد عقربه اهم متر منحرف شده و بجاي خود باز مي
گردد در غير اين صورت كليد خراب است.
عيب 4- سشوار اصلا"
روشن نمي شود .
علت 4- عيب در خود مدار
است.
رفع عيب 4- در اين مورد
لازم است از مدار نقشه اي تهيه شود و با توجه به شواهد نقشه به تحليل عيب بپردازيم.
الف-
مدار سري است ( شكل B1 ).
در اين مدار خرابي
موتور- قطع شدگي ديود هاي پل- پارگي سيم هاي رابط- پارگي در المنت، مي توانند كل
دستگاه را از كار متوقف سازند.
از معايب بزرگ مدار
سري،اين بود كه هر گاه يكي از مصرف كننده ها معيوب شود مدار از كار خواهد افتاد.هر
كدام از موارد مذكور را مي توان با اهم متر مورد تست قرار داده و قطعه معيوب را
تعمير و يا تعويض نمود تا دستگاه شروع بكار نمايد.
ب-مدار
از نوع سري - موازي است (شكل B2 ).
با توجه به آن كه قسمتي
از مدار در حالت سري و قسمت ديگري موازي بسته شد و هيچكدام عمل نمي كنند ، تنها و
تنها مي توان عيب را در دو نقطه ديد.يكي فازي كه از خروجي كليد به طرف مدار مي آيد
( مشروط بر آن كه صحت كار كليد قبلا" تست شده باشد) و ديگري نولي كه به نقطه وسط
المنت وارد مي شود. ارتباط اين سيم هاي مدار را بتوسط اهم متر مورد آزمايش قرار
دهيد.
ج-
مدار موازي است ( شكل A ).
عيب اين مدار نيز درست
مانند حالت( B ) در فاز و نول اصلي مدار سشوار است.
تذكر: در سشوار هايي كه داراي ترموستات هستند، از آن جا كه اين قطعه سر راه
نول اصلي مدار قرار گرفته ، عدم اتصال كنتاكت هايش مي تواند مدار را از حيث وجود
نول محروم سازد. قبل از هر عملي ، ارتباط كنتاكت هاي ترموستات را با اهم متر تست
نماييد.
عيب 5- المنت داغ مي
شود اما موتور كار نمي كند.
علت 5- در انواع سشوار
مي توان علل گوناگوني را نام برد كه منجر به اين عيب مي شوند.
الف)
سشوار از نوع موتور يونيورسال و مدار موازي است.
رفع عيب 5-از آنجا كه
المنت داغ شده اما موتور كار نمي كند،يقين حاصل مي شود برق در مدار وجود دارد .
ممكن است رابط هاي نول يا فاز موتور قطع شده باشد. سشوار را به برق وصل كنيد ،و
بسيار سريع (چون المنت در حال داغ شدن است ) با ولتمتر وجود برق در دو سر موتور را
مشاهده مي كنيم. اگر برق به موتور نمي رسد مورد را بر رسي مي نماييم.اگر موتور برق
دارد اما كار نمي كند پيرو مطالب ارائه شده در مبحث موتور هاي الكتريكي عيب يابي و
رفع عيب مي نماييم.
ب)
قسمت موازي المنت ( R2 در شكل E
) داغ شده اما مدار سري خراب است.
رفع عيب 6- از آنجا كه
مدار سري خراب است، به توضيحات عيب قسمت B مراجعه و محل
عيب را شناسايي و بر طرف مي سازيم.
عيب 7- از سشوار باد
سرد خارج مي شود.
علت 7- وجود مشكل در
المنت
رفع عيب 7- فقط سشوار
هايي كه داراي موتور 220 ولت موازي با المنت هستند ممكن است دچار اين عيب شوند. يا
المنت پاره شده و يا رابط هاي آن با ساير قسمت هاي مدار دچار عيب شده با اهم متر هر
دو مورد را بر رسي و عيب را شناسايي و نسبت به رفع آن اقدام نماييد.
عيب 8- سشوار كاملا"
كار مي كند اما المنت ها قرمز مي شوند.
علت8- نيم سوز شدن
موتور.
رفع عيب 8- همانطور كه
در مباحث قبل گفته شد،مقدار حرارت توليد شده در سشوار با مقدار بادي كه توسط موتور
ايجاد شده متناسب است. اگر موتور نيم سوز باشد باد كمتري توليد نموده ،در نتيجه
حرارت المنت ها سبب داغي بيش از حدشان مي شود.از طرفي با نيم سوز شدن موتور ،
مقاومت معادل مدار سري كاهش مي يابد در نتيجه از مدار سري جريان زيادي عبور خواهد
كرد كه خود يكي از دلايل قرمز شدن المنت ها مي باشد.
عيب 9- سشوار كار مي
كند اما صداي دستگاه زياد است.
علت 9- زغال موتور
يونيورسال بيش از حد كوچك شده.
رفع عيب 9- اگر سشوار
داراي اين نوع موتور است،يكي از علل مي تواند كوچك شدن زغال ها باشد. موتور را باز
كنيد و زغال ها و ساير موارد مانند سالم بودن بوش ها و ... رابر رسي نماييد.اگر
مشكل زغال هاست بايد تعويض شوند.
عيب 10- سشوار كار مي
كند اما صداي دستگاه زياد است.
علت 10- در گيري پروانه
فن با بدنه يا سيم ها
رفع عيب 10- بدنه سشوار
را باز كنيد و سپس سشوار را روشن نماييد.اگر در اين حالت از صداي آن كاسته شود
اينگونه نتيجه مي شود كه پروانه با بدنه در گير است واين عيب از حركت موتور ايجاد
مي گردد. موتور را در محل خودش مستقر نماييد و پيچ هاي آن را سفت كنيد.
گاهي هم بعضي از هادي
ها با پروانه فن در گير مي شوند هادي ها را در محل خود با بست هايي كه تعبيه شده
محكم ببنديد تا ديگر آزاد نشوند.
عيب 11- سشوار داراي
كليد سه حالته است اما در كار موتور تغييري ايجاد نمي شود و همواره با يك سرعت مي
چرخد.
علت 11- براي پي بردن
به علت دو نوع متفاوت سشوار را بر رسي مي كنيم.
الف)-
سشوار از نوع شكل (C ) است.
رفع عيب 11- در اين
سشوار و بطور عموم سشوار هايي كه دو ولتاژ متفاوت موتور با ديود تامين مي شود ،
اتصال كوتاه ديود منجر به بروز عيب مي شود. ديود را از مدار خارج و يا يك پايه آن
را از مدار جدا نموده و با آومتر آن را مورد آزمايش قرار دهيد. اگر در هر حالت
اتصال رابط هاي آومتر به ديود ، عقربه منحرف و مقدار صفر را نشان داد، ديود اتصال
كوتاه شده ، سريعا" آن را تعويض نماييد.
ب) -
سشوار از نوع شكل (F ) است.
رفع عيب 12- اگر در اين
مدل ، كليد اتصالي يابد و يا سيم هاي متصل به كليدB قطع
شوند عيب مذكور بوجود خواهد آمد. اگر كليد در تست با آومتر سام است بدون شك سيم هاي
رابط مشكل دارند.
عيب13- سشوار روشن شده
اما پس از چند لحظه خاموش مي شود .پس از مدتي مجددا" روشن و دو باره .....
علت 13- ترموستات خراب
است.
رفع عيب 13- بروز عيب
به شكل مذكور تنها مي تواند از عملكرد ترموستات ناشي شود. يا صفحه حساس ترموستات
خراب شده كه بمحض گرم شدن عمل مي كند و يا موتور نيم سوز شده و نمي تواند گرماي
سشوار را به بيرون از سشوار هدايت نمايد .
در مورد اولي مي توان
با متصل نمودن ورودي به خروجي ترموستات آن را از مدار خارج نمود زيرا ترموستات قابل
تعويض نيست وبراي تعويض آن ناچاريم المنت را نيز تعويض نماييم كه مقرون به صرفه
نيست .
در مورد دوم حتما" بايد
موتور تعويض شود زيرا حتي اگر ترموستات هم از مدار خارج شود باز المنت ها بيش از حد
داغ مي شوند.
عيب 14- كليد حرارت
اضافي ( كليد C شكل E )
را زده ايم اما در سشوار تغييري ايجاد نشده است.
علت 14- پارگي المنت.
رفع عيب 14- ممكن است
المنت موازي پاره شده باشد كه با اهم متر مي توان آن را شناسايي نمود .
عيب 15- كليد حرارت
اضافي ( كليد C شكل E )
را زده ايم اما در سشوار تغييري ايجاد نشده است.
علت 15- خرابي كليد
رفع عيب 15- با آومتر
كليد را تست نماييد،در صورت خرابي ، آن را تعويض نماييد. پايان
پایان مطلب سرویس و تعمیر سشوار
از وب سایت حبیب