سرویس و تعمیر يخچال
Refrigerator service and repair
اجزاء تشكيل دهنده يخچال:
اجزا، مكانيكي یخچال
1- كمپرسور: مجموعه اي مكانيكي شامل ميل لنگ ،پيستون و سوپاپ ها مي باشد.كه ميل لنگ توسط يك موتور آسنكرون كه داخل محفظه كمپرسور قرار دارد.مي چرخد و در نتيجه پيستون مانند يك تلمبه عمل كرده با باز و بسته شدن سوپاپ ها گاز موجود در سيلندر و لوله ها به گردش در مي آيد. گاز مرتبا" از لوله برگشت مكيده شده با فشار وارد لوله رفت مي شود بنابراين گاز سرما ساز مدام در حال حركت بوده به ترتيبي كه در ادامه ذكر خواهد شد عمل سرما سازي انجام مي شود . روي بدنه كمپرسور معمولا" سه لوله ديده مي شود : الف-لوله رفت يا فشار گاز ب- لوله بر گشت يا مكش ج- لوله كور يا لوله مخصوص شارژ گاز .2-كندانسور(رادياتور خنك كننده):از آنجايي كه گاز در كمپرسور تحت فشار قرار ميگيرد (تا آماده حركت درون لوله هاي مسير شود) حرارت گاز افزايش يافته واگر به طريقي اين گرما از گاز سلب نشود و يا تعديل نگردد عمل سرما سازي مختل مي شود . از اين رو همواره گاز تحت فشار قرار گرفته پس از كمپرسور وارد لوله هاي مارپيچ مانندي ميشود كه جايگاه اين لوله در يخچال هاي خانگي پشت كابينت اصلي يخچال است.
3- فيلتر يا دراير:از آنجا كه ممكن است گاز پس از عبور از كندانسور جرم هاي آن را حمل كند يا گاز داراي رطوبت باشد،لازمست قبل از سرما سازي كاملا" پاك و خشك شود . به همين منظور پس از رادياتور از فيلتر(دراير) عبور ميكند دراير داراي دو لوله ارتباطي است كه يكي از لوله ها سطح مقطع بزرگتري دارد و در واقع محل اتصال آن به خروجي كندانسور است . در اين ورودي دراير شبكه هاي توري بسيار ريز به منظور سلب جرم و يا جداره هاي فرسوده شده لوله هاي كندانسور است.لوله دوم دراير سطح مقطع بسيار كمتري دارد تا بدينوسيله گاز پس از دراير تحت فشار بسيار زياد قرار گيرد.
درون دراير را از موادي بنام سيليكات يا سيليكاژل پر مي كنند . اين مواد خاصيت رطوبت زدايي داشته و گاز پس از عبور رطوبت خود را تماما" به اين مواد ميدهد وخشك مي شود بمرور بر اثر كار كرد زياد رنگ قهوه اي بسيار روشن اين مواد به تيرگي مي نهد و اين تغيير حالت در واقع بيانگر پايان توانايي اين مواد جهت رطوبت زدايي است از اينرو پيشنهاد مي شود به هنگام تعويض كمپرسور يا شارژ گاز مجدد يخچال دراير را نيز تعويض نماييد تا سرما سازي كيفيت مطلوب را داشته باشد.
4- اواپريتور (محفظه توليد يخ ):از آنجا كه آلومينيوم در انتقال سرما از توانايي بالايي برخور دار است به طور معمول اواپراتور را از لوله هاي مارپيچ آلومينيومي مي سازند و از آنجا كه بتوسط بسته شدن درب جاي يخي هوا درون اواپريتور مسدود مي شود ،تبخير مداوم سرما در اواپريتور دما را شديدا"كاهش مي دهد بگونه اي كه آب و يا هر ماده غذايي ديگري درون اواپريتور منجمد مي شود. اواپريتور نيز مانند دراير دو لوله ارتباطي با ساير اجزاء مكانيكي دارد ،لوله ورودي اواپريتور بسيار باريك است ودر واقع نقطه اتصال آن به لوله مويي است. لوله خروجي اواپرايتور سطح مقطع بيشتري دارد و به لوله بر گشت كمپرسور مي رسد.
5- كاپيلاري تيوب(لوله مويي):به سبب قطر بسيار كمي كه داراست لوله مويي ناميده مي شود . جايگاه آن بين خروجي فيلتر (دراير)و ورودي اواپريتور است. قطر وطول آن در كيفيت سرماي ايجاد شده بسيار با اهميت است در رابطه با نقش سرما سازي آن در ادامه بحث خواهد شد. در شكل زير مجموعه قطعات مكانيكي شامل: كمپرسور-كندانسور - لوله مويي- دراير و اواپريتور ديده مي شود.
اجزاء الكتريكي يخچال
1-موتور الكتريكي: همانگونه كه قبلا" نيز ذكر شد موتور الكتريكي با يك مجموعه مكانيكي كمپرسور يخچال را تشكيل مي دهند. موتور يخچال از نوع آسنكرون بوده ودر يخچال هاي مختلف نوع راه انداز خازني و يا بدون خازن آن مورد استفاده قرار مي گيرد. سرهاي خروجي موتور از بدنه كمپرسور خارج شده و به ساير قطعات الكتريكي متصل مي شود . معمولا" سر هاي خروجي شامل سه سر سيم كه مانند شكل يكي از سر سيم ها متعلق به سيم پيچ اصلي ،سرسيم دوم مربوط به سيم پيچ كمكي وسر سيم سوم مشترك بين اصلي و كمكي است.بر روي بدنه بعضي از كمپرسور ها حروفي خاص،سر سيم ها را از يكديگر تفكيك مي كند.
2-ترموستات(اتومات):عمل تنظيم سرما در يخچال بتوسط ترموستات صورت مي گيرد .اجزاء اصلي ترموستات عبارتند از:1- بدنه فلزي 2-كنتاكت هاي اتصال 3- فانوسك محتوي گاز 4- لوله مويي 5- لوله بلو 6- فنر و اهرم ها 7- پيچ تنظيم .
معمولا" لوله بلوي ترموستات را به قسمت تحتاني ويا سقف اواپرايتور متصل مي سازند و با قرار دادن ترموستات در حالت وصل ،كمپرسور شروع بكار مي كند.با سرد شدن اواپرايتور گاز درون لوله بلو ،لوله مويي و به تبع آن ها فانوسك تقليل حجم داده و جمع مي شود و با جمع شدن آن اهرم اتصال كليد درون ترموستات بطرف پايين كشيده شده و فاز موتور قطع مي گردد. با خاموش شدن موتور و توقف كار كمپرسور،سرماي محيط يخچال ،بالاخص اواپرايتور كاهش يافته و گاز درون فانوسك ترموستات فعال شده و بر اثر گرم شدن محيط اضافه حجم يافته و فانوسك بزرگتر مي شود . با افزايش حجم فانوسك كليد ترموستات بحالت وصل در آمده و كمپرسور شروع بكار مي كند و .... ميزان سرماي دلخواه در اواپرايتور و يخچال يا بعبارت ديگر مدت كار كمپرسور را مي توان بوسيله ولوم ترموستات كه در واقع اهرم كنترل حجم فانوسك است تنظيم نمود.
3- رله استارت يا رله راه انداز موتور:آسنكرون بكار گرفته شده در مجموعه كمپرسور از نوع آسنكرون هايي است كه سيم پيچ استارت تنها در لحظه راه اندازي (كه همواره در اين حالت بيشترين مقدار گشتاور مورد نياز است) در مدار بوده وسپس از مدار خارج مي شود. در مبحث موتور هاي آسنكرون به اين دسته از موتور ها اشاره شد البته خروج سيم پيچ كمكي در آنها بتوسط كليد گريز از مركز صورت مي گيرد.
در موتور يخچال سيم پيچ اصلي از مسير رله استارت كه در خارج از مجموعه كمپرسور تعبيه شده تغذيه مي شود.
اجزاءاصلي رله استارت عبارتند از : 1-بدنه معمولا" از جنس باكليت 2-بوبين يا سيم پيچ 3-اهرم فلزي سرگرد يا سرتخت 4- كنتاكت هاي اتصال 5-مادگي هاي (فيش هاي)اتصال رله به موتور. همانطور كه ذكر شد بوبين رله استارت با سيم پيچ اصلي سري قرار گرفته. در لحظه اول راه اندازي كه نياز به گشتاور فراواني است تا روتور و سپس پيستون به حركت در آيد،بيشترين جريان از دو سيم پيچ مذكور عبور نموده وبه تبع آن حد اكثر ميدان مغناطيس ايجاد مي شود ،با افزايش ولتاژ خود القاء در رله استارت و رسيدن آن به سقف معيني،اهرم فلزي درون رله بطرف بالا جذب شده و اتصال كنتاكت هاي 3و4 مطابق شكل برقرار مي شود و در نتيجه سيم پيچ كمكي وارد مدار شده و شروع به ايجاد گشتاور مي كند. به كمك دو ميدان مغناطيسي سيم پيچ هاي اصلي و كمكي رتور براه افتاده و جريان راه اندازي معادل جريان نامي موتور مي شود (شديدا" كاهش مي يابد.) با كاهش جريان دريافتي موتور از شبكه ،مغناطيس سيم پيچ رله استارت كاهش يافته و اهرم فلزي جذب شده رها ميشود وبا قطع ارتباط كنتاكت هاي 3و4 در رله،سيم پيچ كمكي از مدار خارج مي گردد.مراحل مذكور همواره در لحظه آغازين حركت كمپرسور تكرار مي شود و اگر بعللي در مكانيسم عملكرد رله استارت مشكلي بوجود آيد،كمپرسور قادر به حركت نخواهد بود.
4- اورلود يا محافظ جريان دريافتي موتور: هرگاه در عملكرد صحيح موتور مشكلي بوجود آيد مانند آسيب ديدن سيم پيچ هاي اصلي و كمكي ويا مسدود شدن مسير گردش گاز ويا ضعيف بودن ولتاژ و.... جريان دريافتي موتور افزايش يافته و حرارت موتور رو به افزايش مي نهد ودر نتيجه خواهد سوخت از اين رو استفاده از اورلود يا محافظ الكتريكي موتور ضروري است.ساختمان آن تشكيل شده است از: 1-بدنه مخصوص 2-پايه هاي فلزي اتصال برق 3- صفحه حساس بي متالي 4- سيم فنري از جنس كرم نيكل يا كرم آلمينيوم 5- پلاتين هاي اتصال (مطابق شكل). عبور جريان از اورلود كه سري با كنتاكت مشترك موتور قرار مي گيرد،حرارت توليد شده توسط فنر كرم نيكل را افزايش داده و صفحه حساس را تحريك مي سازد.با افزايش طول صفحه حساس ارتباط كنتاكت ها با يكديگر قطع مي شود وكمپرسور خاموش مي شود (در اين حالت نول قطع است) پس از مدتي با كاهش دما در محفظه اولود،صفحه حساس منقبض شده و ارتباط كنتاكت ها مجددا" بر قرار مي گردد واگر مشكل همچنان وجود داشته باشد،قطع خود كار اورلود (و به تبع آن كمپرسور) تكرار مي شود.
5-دوشاخه،سيم هاي رابط،لامپ ، سرپيچ و كليد معكوس لامپ .
گاز هاي مورد استفاده در يخچال سازي (گاز هاي مبرد - سرما زا ).
در يخچال هاي اوليه از گاز آمونياك NH3 استفاده مي شد وليكن از آنجا كه اين گاز سمي بوده ودر بر خورد با اعضاي بدن بالاخص چشم عوارض ناگواري را ايجاد مي سازد و همچنين در تركيب با رطوبت اثر بسيار مخربي را بر روي فلزاتي چون مس و آلمينيوم گذارده و خاصيت انفجاري دارد و...به جميع علل مذكور به تدريج كنار گذارده شد و گازهاي فريون جانشين آن شد.در انواع يخچال هاي موجود در بازار از گاز فريون 12 استفاده مي شودفريون 12 (ccl2f2 )در تركيب با هوا بي بو بوده و بر روي فلزات (حتي در تركيب با رطوبت ) اثر مخربي بجاي نمي گذارد و سمي نيست. در مناطقي كه دماي هوا در حدود 60 درجه سانتي گراد است اين گاز سرما سازي بسيار عالي داشته ودر برابر شعله قابل اشتعال نيست.عليرغم محاسن مذكور استفاده از فريون 12در مقايسه با آمونياك مقرون بصرفه نبوده و حجم زيادي را نسبت به آمونياك (در تامين سرما) اشغال مي سازد.معايب فوق از ارزش فريون نمي كاهد،اما پيرو آخرين بر رسي هاي بعمل آمده فريون ها در تخريب لايه اوزون و ايجاد حالت گلخانه اي در جو بسيار موثرند از اينرو دانشمندان تمام مساعي خويش را بكار گرفتند تا جانشيني مناسب براي فريون ها بيابند.در حال حاضر گاز مورد استفاده در يخچال سازي R134A مي باشد. فريون مخصوص كولر هاي گازي فريون 22 (CHCLF2 ) است . از آنجا كه اين فريون داراي هيدروژن است،اثر تخريبي آن در لايه اوزون بمراتب كمتر از فريون 11 و 12 است..
برخي از گاز هاي مبرد عبارتند از : آمونياكNH3 فريون 11 NFCL3 فريون 12 CCL2F2 فريون 21 CHCL2F21 فريون22 CHCLF2 فريون 114 C2CL2F2 انيدريد سولفورو SO2 متيل كلريد CH3CL انيدريدكربنيك CO2 اتيل كلريد C2H5CL
چگونگي توليد سرما در يخچال:
در توليد سرما از دو ويژگي مهم گاز ها استفاده مي شود. 1-گازها تحت اثر فشار زياد بحالت مايع در آمده ودر اين تغيير حالت،درجه حرارت گاز افزايش مي يابد. 2- اگر گاز مايع در محيطي باز تر از محيط قبلي قرار گيرد. بحالت فوران در آمده ،تبخير شده و دماي آن شديدا" كاهش مي يابد.بنابر اين بصورت يك سرما ساز مورد استفاده قرار مي گيرد. حال با توجه به اين دو ويژگي به شرح سرما سازي در يخچال مي پردازيم. با بكار افتادن كمپرسور پيستون مرتبا"گاز را از طريق لوله بر گشت مي مكد و با فشار وارد لوله رفت مي كند.فشار وارده بر گاز ،حرارتش را افزايش مي دهد.بمنظور كاستن از حرارت گاز آن را وارد رادياتور مي كنند ودر آن جا مقداري از حرارت گاز كاسته مي شود.سپس با عبور از فيلتر (دراير)كاملا" خشك مي شود و چون لوله خروجي دراير و پس از آن سطح مقطع لوله مويي بسيار كم است گاز تحت فشار زيادي قرار گرفته و همانگونه كه قبلا" ذكر شد بر اثر اين فشار بحالت مايع در مي آيد و حرارتش نيز افزايش مي يابد.با عبور از لوله مويي ، وارد لوله هاي اواپريتور (جاي يخ) مي شود ودر آن جا كه سطح مقطع جديد به مراتب بيشتر از سطح مقطع لوله مويي است شروع به فوران نموده و توليد سرما ميكند،فشار كمپرسور گاز را از اواپريتور عبور داده و خروجي اواپريتور توسط لوله اي مسي يا آهني به لوله برگشت يخچال مي رسد و مجددا"... گفتيم كه براثر ازدياد فشار در لوله مويي حرارت گاز افزايش مي يابد . اگر حرارت بطريقي از گاز سلب نشود ،سرماسازي در اواپريتور كيفيت مطلوبي نخواهد داشت بهمين منظور معمولا"كار خانجات سازنده لوله بر گشت اواپريتور كه حاوي گاز سرد است را به لوله رفت لوله مويي كه حاوي گاز گرم است جوش مي دهند تا گاز گرم لوله مويي در حركت بطرف اواپريتور در مجاورت بر گشت گاز سرد از اواپريتور سرد شود واز دماي آن كاسته شود.
بعضي از كارخانجات بمنظور بهره وري بيشتر از برگشت گاز سرد،لوله مويي را از درون آن عبور داده و به اواپريتور مي رسانند. بدين ترتيب گاز مايع شده گرم قبل از رسيدن به اواپريتور كاملا" سرد ميشود ودر جاي يخي حد اكثر راندمان را ارائه خواهد داد. هر گاه سرماي ايجاد شده در اواپريتور بحد تنظيم شده در ترموستات برسد ، براثر انقباض فانوسك درون ترموستات برق كمپرسور قطع شده و عمل سرما سازي متوقف مي شود .دماي محفظه يخچال معمولا" بين 1 الي 7 درجه سانتي گراد ،اواپريتور در حدود 15 درجه زيرصفر است.
ذوب برفك در يخچال (ديفراست):با باز شدن درب يخچال مقداري از هواي گرم محيط وارد يخچال شده و بر اواپريتور قطرات آب را بوجود مي آورد . بمرور قطرات آب بوجود آمده ، توده هاي عظيم يخ يا بعبارت ديگر برفك را ايجاد مي سازد كه بوسيله آن ها عمل سرما سازي مختل مي شود از اينرو لازم است در فواصل زماني معين نسبت به ذوب برفك ها اقدام شود. در اكثر يخچال ها براي نائل آمدن به اين منظور تدبيري انديشيده نشده و تنها راه ذوب برفك ها ،باز گذاشتن درب يخچال است كه در اينحالت برق آن از مدار قطع مي شود. روش ديگر استفاده از چند لايه سيم المنت است كه بدور اواپريتور پيچيده مي شود .هر گاه ذوب برفك ضروري به نظر آمد،باقرار دادن ترموستات در وضعيت مخصوص ذوب برفك ،المنت توليد گرما نموده ويخ هاي زائد را از ميان مي برد.
در ديفراست گازي كه امروزه متداول ترين شكل ذوب برفك است از شير سولنوئيدي(شير الكتريكي) استفاده مي شود . اين شير داراي دو ورودي و يك خروجي مطابق شكل است . ورودي B در حالت عادي مسدود است اما با اتصال برق به شير الكتريكي ، مسير B نيز باز مي شود و گاز گرم از اين مسير به خروجي C راه مي يابد. همانطور كه در شكل ديده مي شود مادامي كه به شير الكتريكي برق نمي رسد گاز سرد با ورود به قسمت A و خروج مستقيم از قسمت C وارد اواپريتور شده و عمل سرما سازي صورت مي گيرد. با اتصال برق به شير الكتريكي ،مسير B باز شده و گاز گرم از مسير C خارج شده و محفظه اواپريتور را گرم مي سازد. گرماي محيط اواپريتور برفك هاي بوجود آمده را ذوب مي سازد و پس از ذوب برفك ها ،يك ترموستات مجددا" شير سولنوئيدي را بحالت قطع و در واقع مسدود بودن مسير B ، باز مي گرداند. در شكل بالا همين مكانيسم بتوسط شير سولنوئيدي با يك ورودي و يك خروجي ديده مي شود.
البته اشكال ديگري از ذوب برفك نيز بكار گرفته شده كه امروزه كاربرد كمتري دارد . بعنوان مثال مي توان نوع ديفراست با شمارش دفعات باز و بسته شدن درب يخچال را نام برد . با قرار دادن كليد مخصوص شمارش زير درب ،تعداد دفعات باز و بسته شدن درب شمارش شده و بمحض رسيدن تعداد آن به عدد تنظيمي كليد، مدار يخچال براي مدتي قطع مي شود .در زمان توقف كمپرسور ،بر اثر افزايش دماي محيط يخچال برفك ها ذوب مي شوند. ويا مي توان بروش استفاده از تايمر اشاره نمود در اين روش پس از زمان معيني تايمر مخصوص عمل نموده و مدار را قطع مي سازد . در بعضي از يخچال ها ،تايمر بمحض قطع مدار اصلي ،مدار المنت پيچيده شده بدور اواپريتور را بر قرار نموده تا عمل ذوب برفك با سرعت بيشتري انجام شود.
مدار الكتريكي يخچال:
عيب يابي و تعمير يخچال :
عيب1-يخچال روشن نمي شود.
علت1-پريز برق ندارد،دوشاخه يا سيم رابط معيوب است.
رفع عيب1-پس از كنترل برق پريز دوشاخه وسيم رابط را به اين صورت آزمايش مي كنيم .توسط يك سيم دو قطب دو شاخه را به يكديگر مرتبط ساخته ودر حالي كه ورودي كابل را از مدار يخچال باز نموده ايم ،آوامتر را به آن ها متصل مي نماييم در صورت عدم انحراف عقربه ،سيم رابط ودو شاخه را كه معمولا" به شكل يك پارچه توليد مي شود تعويض مي كنيم.
عيب 2- يخچال روشن نمي شود
علت 2- ترموستات معيوب است
رفع عيب 2- با بررسي مدار الكتريكي يخچال (شكل فوق ) به اين نتيجه خواهيد رسيد كه اگر كليد ترموستات خراب باشد و فاز ورودي را به موتور ،هدايت نكند كمپرسور قادر به حركت نخواهد بود . ورودي و خروجي ترموستات را به آرامي از آن جدا سازيد و با اتصال رابط هاي اهم متر به آن ولوم را به چپ و راست بچرخانيد تا صداي قطع و وصل كليد داخل ترموستات شنيده شود . اگر با وصل كليد عقربه بطرف صفر منحرف و با قطع كليد عقربه بطرف بي نهايت باز گردد عيب از ترموستات نيست .در غير اين صورت ترموستات را از بدنه يخچال خارج نموده و قاب آن را باز كنيد و به آرامي سعي كنيد مشكل كليد داخل آن را رفع نماييد.اگر ترموستات تعمير نمي شود آن را تعويض كنيد تا يخچال شروع بكار كند.
تذكر:در مواردي كه نياز است ترموستات از يخچال خارج شود ويا اگر ناچاريد در همان وضعيت (متصل به بدنه ) بر روي آن آزمايش را انجام دهيد، مي بايست در نظر داشته باشيد كه اعمال فشار نا مناسب برروي ترموستات ممكن است به لوله مويي و يا لوله بلو آسيب رساند، ودر نتيجه گاز داخل ترموستات تخليه شود.ترموستاتي كه دچار چنين عيبي گردد،بلافاصله بايد تعويض شود زيرا عمل اتومات را انجام نخواهد داد.
عيب3- يخچال روشن نمي شود.
علت 3- اورلود معيوب است.
رفع عيب 3- در صورت خرابي اورلود كمرسور روشن نخواهد شد زيرا عموما" جايگاه اورلود سر راه نول مشترك كمپر سور است واگر پلاتين هاي داخلش در حالت عادي متصل نباشند به موتور الكتريكي كمپرسور ولتاژ نمي رسد اتصال پلاتين هاي اورلود را بتوسط اهم متر در حالي كه دوشاخه از پريز جدا شده ،مورد بررسي قراردهيد.اگر اين پلاتين ها به يكديگر متصل نيستند،اورلود را با نوع مشابه خودش تعويض نماييد.معمولا"بر روي اورلود كد بخصوصي ذكر مي شود كه در واقع بيانگر جريان نامي اورلود است.اگر به مورد مذكور توجه نشود و اورلود جديد داراي جرياني كمتر از جريان نامي اورلود قبلي باشد،بمحض اتصال برق به كمپر سور ،عمل نموده و مدار الكتريكي موتور را قطع مي كند.
عيب4- يخچال روشن نمي شود.
علت4- سيم هاي رابط از مجموعه سيم بندي مدار جدا (قطع)شده اند.
رفع عيب4- اگر سيم هاي اصلي مانند فاز و يا نول مدار پاره شده ،و يا از اتصالات قطعاتي مانند ترموستات - اولود يا موتور جدا شوند عيب مربوطه بوجود مي آيد. سيم بندي را دقيقا" بر رسي نماييد ودر صورت مشاهده قطعي و يا پارگي در سيمي،اتصال را مجددا" بر قرار نماييد تا مشكل بر طرف شود.
عيب5- يجچال اتومات نمي كند.
علت5- لوله بلو از جاي خود خارج شده است.
رفع عيب 5- در مبحث ترموستات به اهميت صحت قرار گرفتن لوله بلو در جايگاهش (بدنه اواپريتور ) اشاره شد.اگر به سبب جابجايي يخچال ويا ذوب برفك و يا.....لوله بلو از بدنه اواپريتور جدا شود اتومات يخچال بسيار با تاخير و يا در بعضي موارد به صورت كلي قطع شد.توصيه مي شود قبل از هر اقدامي به محل استقرار لوله بلو توجه نماييد و اگر با موارد مذكور مواجه شديد لوله بلو را را به آرامي در جايگاهش مستقر نماييد تا من بعد عمل اتومات همانند گذشته انجام شود .
عيب6- يخچال اتومات نمي كند.
علت6- كنتاكت هاي ترموستات به يكديگر جوش خورده اند.
رفع عيب6- گاها" ديده مي شود كه بر اثر كار مداوم سطح پلاتين هاي اصلي كليد ترموستات فرسوده شده وبه يكديگر بصورت دائم اتصال مي يابند . براي پي بردن به اين عيب اتومات را در حالي كه يخچال روشن است به طرف خلاف عقربه ساعت ويا بعبارت ديگر بطرف صفر بچرخانيد.اگر يخچال خاموش شد كليد ترموستات (اتومات)سالم است اما اگر تغيير حالت در كار ترموستات مشاهده نشد قطعا" پلاتين ها به يكديگر چسبيده اند. ترموستات را به آرامي از بدنه يخچال خارج نماييد و پس از باز نمودن قابه آن كنتاك هاي كليد را از يكديگر جدا ساخته و پس از سمباده كشي ،كليد را بتوسط اهم متر تست نماييد. اگر با حركت ولوم بطرف چپ و راست قطع و وصل كليد بتوسط انحراف عقربه اهم متر مشاهده شده ترموستات را بي آن كه به لوله مويي آسيبي برسد ،مجددا" به محل استقرار اوليه اش باز گردانيد.در بعضي از ترموستات ها ،دسترسي به كليد دشوار و يا غير ممكن است.اينگونه ترموستات ها را اجبارا"تعويض مي كنيم.
عيب7-يخچال اتومات نمي كند.
علت7- مقدار برفك در اواپريتور بسيار زياد است.
رفع عيب7- در مباحث قبل ذكر شد كه ايجاد برفك و تجمع آن در اواپريتور عمل سرما سازي را مختل مي سازد.از اينرو اگر مقدار برفك اواپريتور از حد معيني تجاوز نمايد،عمل اتومات قطع شده ويا بسيار بكندي و با تاخير صورت مي گيرد. اگر يخچال داراي سيستم ديفراست است،آن را به كار اندازيد.در غير اين صورت يخچال را از برق خارج نموده ودرب آن را براي مدتي باز بگذاريد و پس از ذوب برفك ها و پاك سازي كامل ديواره هاي اواپريتور از يخ هاي زائد، مجددا" يخچال را به برق وصل كنيد تا اتو مات همانند گذشته بصورت مداوم انجام شود.
عيب8-يخچال اتومات نمي كند.
علت8- سيم بندي يخچال اشتباه است.
رفع عيب8- اگر پس از سيم بندي يخچال عيب مذكور رخ داده ،يكي از علل ممكنه مي تواند اشتباه شما در سيم بندي باشد. مدار را مجددا" بر رسي نماييد.
عيب9- عليرغم عملكرد صحيح كمپرسور ،اواپريتور دائما" خيس بوده و قطرات آب از آن چكه مي كند.
علت9-ترموستات بر روي درجه مناسب قرار نگرفته
رفع عيب9- از آنجا كه ترموستات در حد كمي تنظيم شده ، سرماي ايجاد شده پاسخگوي نياز يخچال نيست.توسط حركت ولوم در جهت عقربه هاي ساعت ميزان سرما سازي يخچال را افزايش دهيد.
عيب10- عليرغم عملكرد صحيح كمپرسور،اواپريتور دائما" خيس بوده و قطرات آب از آن چكه مي كند.
علت 10- ترموستات تنظيم نيست.
رفع عيب 10- در بسياري از موارد مشاهده مي شود كه به سبب تنظيم نا مناسب و يا ضعيف شدن فنر زير اهرم كليد، مدت استراحت (توقف) ترموستات افزايش يافته و بواسطه افزايش دما در اواپريتور ، برفك ها ذوب شده و شاهد ريزش قطرات آب خواهيم بود از اينرو لازم است با حركت بسيار ملايم پيچ تنظيم در جهت عقربه هاي ساعت ، توقف ترموستات را كاهش دهيم اين عمل نياز به تبحر فراواني دارد .
عيب11- عليرغم عملكرد صحيح كمپرسور،اواپريتور دائما" خيس بوده و قطرات آب از آن چكه مي كند.
علت11- سيستم ذوب برفك (ديفراست) دائم در مدار است.
رفع عيب11- در مواردي ديده شده كه به سبب بروز اشكال در ترموستات ديفراست ،شير سولنوئيدي مدام عمل نموده و با ورود گاز به اواپريتور،يخ و برفك ها ذوب مي شوند. صحت عملكرد ديفراست را كنترل نماييد.
عيب 12- اواپريتور در فواصل زماني اندك،مملو از برفك مي شود
علت12- لاستيك دور درب خراب است
رفع عيب12- اگر لاستيك دور درب خراب شود (از ضخامتش كاسته شود)،بين درب و شاسي يخچال فاصله هوايي ايجاد شده و هواي گرم بدرون يخچال راه مي يابد. هواي سرد در بر خورد با هواي گرم بصورت قطرات آب در آمده و مجددا" يخ مي بندد بدين ترتيب درون يخچال توده هاي ضخيم يخ و برفك شكل مي گيرند. لاستيك دور درب را تعويض نماييد.
عيب13- اواپريتور در فواصل زماني اندك ، مملو از برفك مي شود.
علت13- غذا بصورت گرم در يخچال قرار داده مي شود
رفع عيب 13- قرار دادن غذاي گرم درون يخچال بمنزله راه يابي هواي گرم بدرون آن است از اين رو همواره مي بايست دماي غذا در بيرون از يخچال بميزان لازم كم شود و سپس در يخچال قرار گيرد.
عيب14- اواپريتور در فواصل زماني اندك،مملو از برفك مي شود
علت 14- ديفراست اتوماتيك دچار مشكل شده است
رفع عيب 14- همانگونه كه در مبحث ديفراست ذكر گرديد،سيستم ذوب برفك در بعضي از يخچال ها بتوسط شمارنده دفعات باز و بسته شدن درب يا با استفاده از تايمر و يا با بكار گيري اتومات مخصوصي ديفراست انجام مي شود. اينگونه يخچال ها به برفك بسيار حساس بوده و در صورت از كار افتادن سيستم سريع دچار مشكل مي شوند (معمولي ترين مشكل عدم اتو مات يخچال است).سيستم ديفراست يخچال را بررسي و عضو معيوب را تعمير ويا تعويض نماييد.
عيب15- كمپرسور يخچال بي وقفه در حال كار است اما اتومات نمي كند ودر يخچال سرما وجود ندارد.
علت15- در يخچال گاز وجود ندارد
رفع عيب15- مي بايست يخچال را به تعمير گاه انتقال داده و با دقت در اطراف كندانسور و اواپريتور جستجو نمود تا حفره ايجاد شده در مسير گردش گاز را پيدا نمود سپس يك تعمير كار مجرب ابتدا محل آسيب ديده را با مهارت جوشكاري نموده و پس از آن يخچال را تحت فشار هوا قرار مي دهد.اگر پس از فشار دهي به يخچال ،در تست با كف صابون نشتي ديده نشد ابتدا توسط وكيوم پمپ لوله ها را كاملا" از وجود هوا خالي نموده و سپس به آرامي گاز را درون لوله ها تزريق مي كنند. پس از اتمام شارژ گاز، لوله كور را مجددا" مسدود و جوشكاري مي كنند تا از خروج گاز درون يخچال ممانعت بعمل آيد.عمليات تخليه و شارژ گاز ، همچنين ترميم نقطه آسيب ديده ، مي بايست توسط فردي مجرب انجام شود.
عيب16-كمپرسور يخچال بي وقفه در حال كار است اما اتومات نمي كند ودر يخچال سرما وجود ندارد
علت 16- گاز يخچال كم است
رفع عيب16- اگر شارژ گاز به اندازه كافي نباشد،سرماي ايجاد شده در اواپريتور و كابينت يخچال بسيار ناچيز و نا محسوس است.معمولا"تزريق گاز مي بايست بحدي باشد كه اگر انگشت خيس خود را به 30 سانتي متري لوله خروجي اواپريتور (كه معمولا" در اكثر يخچال ها ، از پشت كابينت خارج شده ) مماس نماييد كاملا"به آن بچسبد. در صورت مشاهده و انجام آزمايش و پي بردن به ناچيز بودن گاز ، مي بايست با آزاد ساختن لوله كور و بستن شلينگ مخصوص رابط بين كپسول گاز و كمپرسور ، به آرامي آنقدر گاز تزريق نماييد تا سرماي مطلوب در يخچال ايجاد شود . البته تزريق گاز بحثي به مراتب پيچيده تر از مطلب ارائه شده است.
عيب17- كمپرسور يخچال بي وقفه در حال كار است اما اتومات نمي كند ودر يخچال سرما وجود ندارد.
علت17- موتور الكتريكي سالم است اما كمپرسور معيوب شده
رفع عيب 17- كمپرسور را در حالت جدا از يخچال به برق متصل سازيد و اگر مشاهده شد كه قدرتي جهت كمپرس ندارد و لوله رفت آن فشار انگشت را دفع نمي سازد و براحتي مسدود مي شود كمپرسور معيوب شده و بايد تعويض شود.
عيب 18- كمپرسور يخچال بي وقفه در حال كار است اما اتومات نمي كند و در يخچال سرما وجود ندارد
علت 18- كندانسور به ديوار چسبيده است و يا فاصله اش با ديوار بسيار ناچيز است
رفع عيب 18- نقش عمده و اهميت بسزايي كه كندانسور در سرما سازي مطلوب بر عهده دارد قبلا" مورد بحث قرار گرفت .از نظر رعايت استاندارد حد اقل فاصله كندانسور با ديوار 20 سانتي متر است واز آنجا كه رعايت اين نكته قسمتي از فضاي مفيد آشپزخانه را اشغال خواهد نمود ،مورد رعايت قرار نمي گيرد وكاهش فاصله ذكر شده وسرماي توليد شده را تحت تاثير قرار مي دهد.
عيب 19- كمپرسور يخچال بي وقفه در حال كار است اما اتو مات نمي كند ودر يخچال سرما وجود ندارد.
علت 19- فن معيوب شده
رفع عيب 19- در بعضي از يخچال ها براي خنك شدن كندانسور و گاها" موتور از دمنده (فن) استفاده مي شود . خرابي فن موجب افزايش دما در قطعات مذكور شده كه بر توليد سرما نتيجه عكس خواهد گذارد. سيم هاي رابط فن را جدا نموده و توسط كابل ديگري ولتاژ 220 ولت را مستقيما" به آن اعمال كنيد. اگر فن شروع بكار كرد.نتيجه مي شود كه برق به فن نمي رسد . مشكل را بر رسي نماييد. اگر فن عكس العملي نشان نداد آن را از شاسي جدا نموده و پيرو مطالب ذكر شده در عيب يابي موتور هاي الكتريكي، به عيب يابي و رفع عيب بپردازيد.
عيب20- قبل از آن كه يخچال شروع به كار كند ، صداي بخصوصي شنيده شده و از كار مي افتد.
علت 20- برق ضعيف است
رفع عيب 20- اگر يخچال در تمام مدت روز شروع بكار خوبي داشته اما در ساعات اوليه شب كمپرسور قادر بحركت نيست ،مشكل از ضعيف بودن برق است . ميتوان با استفاده از ولتمتر يا قسمت ولتاژ آوامتر ، مقدار اختلاف سطح (ولتاژ) را اندازه گيري نمود و به يقين برسيد. در صورت ضعيف بودن برق در ساعات اوليه شب دو راه پيش رو داريد. اول آن كه در اين ساعات يخچال را از برق خارج نماييد كه روش چندان مطلوبي نيست دوم آن كه از ترانس هاي تقويت ولتاژ جهت منازل استفاده شود كه بطور قطع مشكل راه اندازي موتور كمپرسور ،بر طرف خواهد شد.
عيب 21-قبل از آن كه يخچال شروع به كار كند،صداي بخصوصي شنيده شده واز كار مي افتد.
علت21- اورلود معيوب است.
رفع عيب 21- اگر مشكل مذكور در تمام ساعات شبانه روز مشاهده شود ،ودر روز مقدار برق در اندازه گيري با ولتمتر طبيعي باشد. يكي از علل ممكنه خرابي اورلود است.ساده ترين روش جهت حصول اطمينان آن است كه اورلود را از مدار الكتريكي يخچال خارج نموده و بر سر راه مدار يخچال يك آمپر متر قرار دهيد.اگر جريان دريافتي يخچال طبيعي باش اورلود را با شماره سريال مشابه خودش تعويض نماييد. شماره هاي مذكور بر روي اورلود ها ، بيانگر جريان و توان مصرف كننده است كه اورلود سري با آن قرار مي گيرد.
عيب22- قبل از آن كه يخچال شروع به كار كند،صداي بخصوصي شنيده شده و از كار مي افتد.
علت22- نيم سوز بودن موتور
رفع عيب 22- اگر در آزمايشي اندازه گيري جريان بدون اورلود به دريافت جريان اضافي توسط موتور برخورد نموديد،يكي از علل آن مي تواند اتصال حلقه يا اتصال كلاف در سيم پيچ هاي استاتور باشد.به استاتوري كه دچار مشكل مذكور شده ،استاتور نيم سوز مي گويند.استاتور مذكور مي بايست تجديد سيم پيچي شود.
عيب23-قبل از آنكه يخچال شروع بكار كند ،صداي بخصوصي شنيده شده و از كار مي افتد.
علت 23- مسدود بودن مسير گردش گاز در يخچال
رفع عيب 23- گاها" به هنگام تغيير مكان يخچال ،قسمتي از مسير گردش گاز مانند كندانسور با اشياء مجاور و يا ديوار بگونه اي بر خورد مي كند كه در نتيجه آن ،قسمتي از مسير گردش گاز مسدود مي شود.ايجاد سد،در برابرعبور گاز سرما ساز ،عملكرد كمپرسور را مختل نموده و در نتيجه به موتور الكتريكي كمپرسور فشار وارد شده و جريان اضافي مي كشد.اورلود متوجه جريان اضافه بار شده و همواره بمحض آغاز حركت كمپر سور ،اورلود آن را از مدار خارج نموده و عيب مذكور بوجود مي آيد. در بعضي موارد مي توان محل آسيب ديده را با دست بگونه اي حالت داد كه گاز از آن نقطه عبور نمايد.در غير اين صورت مي بايست توسط جوشكاري نقطه مذكور را از ساير لوله ها جدا نموده و لوله ديگري را به همان طول در نقاط مورد نظر جوشكاري نمود از آنجا كه به هنگام تعويض محل آسيب ديده ، گاز يخچال تخليه مي شود ، پس از ترميم مسير حركت گاز ، نياز به شارژ مجدد گاز مي باشد.
عيب 24- قبل از آنكه يخچال شروع بكار كند،صداي بخصوصي شنيده شده و از كار مي افتد.
علت 24- خرابي رله استارت
رفع عيب 24- در تشريح عملكرد يخچال به نقش رله استارت اشاره شد .بكمك اين رله براي مدت اندكي سيم پيچ استارت وارد مدار شده و پس از راه اندازي روتور ، از مدار خارج مي شود . اگر رله در ورود سيم پيچ كمكي بمدار ، تعللي داشته باشد،موتور بكمك سيم پيچ اصلي براه نمي افتد و بر اثر جريان اضافي كه مي كشد ، اورلود مدار را قطع خواهد نمود. براي آزمايش رله استارت بهتر است موتور را مستقيما" به برق متصل نماييم.مداري مانند (شكل فوق )ايجاد نماييد و بمحض بستن كليد b1 ، شستي b2 را براي يك لحظه بطرف پايين فشار داده و رها كنيد بدين وسيله استارت براي چند ثانيه وارد مدار و سپس خارج مي شود.اگر موتور براه افتاد و كمپرسور شروع بكار نمود (و اورلود عكس العملي را بروز نداد)،استارت را با مشابه خودش تعويض نماييد.
عيب 25- صداي يخچال در هنگام كار غير عادي و تا حدودي زياد است.
علت25- يخچال كاملا" تراز قرار نگرفته
رفع عيب 25- اگر وضعيت استقرار يخچال كاملا" تراز نباشد،روتور در حال چرخش درون موتور دچار مشكل شده و صداي زيادي را بوجود مي آورد. براي رفع عيب محل استقرار يخچال را كاملا" تراز نماييد. مي توانيد بجاي تراز از يك ليوان آب نيز استفاده كنيد.اگر ليوان بر روي يخچال قرار گيرد،براحتي تراز بودن يا عدم تراز قرار گرفتن آن را نشان خواهد داد.با قرار دادن پايه هاي چوبي نازك زير پايه هاي يخچال،آب درون ليوان را كاملا" در حالت متعادل قرار دهيد و يقين داشته باشيد يخچال در وضعيت كاملا" تراز قرار گرفته.
عيب 26- صداي يخچال در هنگام كار غير عادي و تا حدودي زياد است.
علت 26- موتور فن دچار مشكل شده
رفع عيب 26- همانگونه كه قبلا" ذكر شد در بعضي از يخچال ها ،براي خنك شدن كندانسور و يا موتور از فن استفاده مي شود بر اثر برخورد فن با سيم هايي كه از كلاف اصلي جدا شده اند و يا خرابي ياتاقان هاي فن و يا شل شدن اتصالاتي كه فن را به شاسي متصل كرده است صداي فن شديد مي شود . مورد عيب بررسي و رفع شود تا صداي يخچال در حال كار كاهش يابد.
عيب 27- صداي يخچال در هنگام كار غير عادي و تا حدودي زياد است.
علت 27- اتصالات موتور (كمپرسور ) به شاسي شل شده است
رفع عيب 27- اگر مي توان با دست براحتي كمپرسور را در محل استقرارش حركت داد،لازمست اتصالات موتور به شاسي بررسي شود ودر صورت نياز ، پيچ و مهره هاي مربوطه را محكم نمود.
عيب 28- صداي يخچال در هنگام كار غير عادي و تا حدودي زياد است.
علت 28- موتور معيوب است.
رفع عيب 28- عليرغم تراز بودن يخچال در محل استقرارش و يا بررسي ساير موارد ، گاها" صداي زياد از خود كمپرسور است كه مي تواند بواسطه بروز يك مشكل مكانيكي ايجاد شود. نياز است كه پوسته كمپرسور جدا شده و قطعات مكانيكي سرويس شوند و پس از جوشكاري پوسته كمپرسور ،عمليات تخليه هوا از لوله كور و شارژ گاز تكرار شود.در بعضي موارد نيز كمپرسور قابل تعمير نيست و اجبارا" مي بايست آنرا تعويض نماييم.
عيب29-بدنه يخچال برق دارد
علت 29- موتور اتصال بدنه دارد
رفع عيب 29- در اكثر موارد ،برق دار بودن يخچال ،ناشي از اتصال بدنه موتور است كه گاها" با ارت نمودن يخچال از ميان مي رود ودر بعضي موارد ،در صورت بستن ارت همزمان با زدن دو شاخه يخچال به پريز ،فيوز منزل قطع مي شود. اجبارا"در مورد دوم موتور مي بايست كاملا" تعمير (تجديد سيم پيچي )ويا تعويض شود.
عيب30- بدنه يخچال برق دارد
علت30- ترموستات اتصال بدنه دارد
رفع عيب30- رابط هاي ترموستات را از آن جدا نموده و با احتياط كامل ترموستات را توسط چراغ سري مورد آزمايش قرار دهيد.براي اين آزمايش مي توانيد از اهم متر استفاده كنيد.ترموستات معيوب مي بايست تعويض شود.
عيب 31- بدنه يخچال برق دار است
علت 31- سر پيچ لامپ درون يخچال اتصال بدنه دارد
رفع عيب 31- اگر فاز مستقيما" به سر پيچ رفته باشد و نول را از ميكروسوئيچ عبور داده باشند،احتمال اتصال بدنه سر پيچ نيز وجود دارد كه مي توان رابط هاي سر پيچ را جدا نموده و بتوسط اهم متر آنرا مورد آزمايش قرار داد. علت اصلي اتصال بدنه سر پيچ را بيابيد و مشكل را رفع نماييد.
عيب 32- بدنه يخچال برق دار است
علت 32-سيم هاي رابط معيوب شده اند
رفع عيب 32-پس از بررسي قطعات الكتريكي يخچال مانند موتور -ترموستات-لامپ-المنت ديفراست و... بهتر است سيم بندي يخچال را تعويض نماييد تا اتصال بدنه كاملا"از ميان برود.
عيب 33- مواد درون يخچال منجمد شده وسرما بيش از حد زياد است.
علت 33- ترموستات اتومات نمي كند.
رفع عيب 33- رجوع شود به عيوب مربوط به يخچال اتومات نمي كند.
عيب 34- مواد درون يخچال منجمد شده و سر ما بيش از حد زياد است.
علت 34- ترموستات تنظيم نيست
رفع عيب 34- ترموستات را بگونه اي تنظيم نماييد كه محل اتوماتش متناسب با عدد تنظيم شده توسط ولوم باشد البته تنظيم ترموستات به تبحر زيادي نياز دارد كه پيشنهاد مي شود از يك تعميركار مجرب كمك بگيريد.
عيب35- مواد درون يخچال منجمد شده و سر ما بيش از حد زياد است.
علت35- گاز بيش از حد تزريق شده
رفع عيب 35- در صورت تزريق بيش از حد گاز بهنگام شارژ ،علاوه بر بروز عيب 33 لوله بر گشت نيز منجمد مي شود كه ريزش قطرات آب از ذوب يخ هاي اين لوله در پشت يخچال ،مصرف كننده را با زحمت مواجه مي سازد.لازم است مقداري از گاز يخچال بوسيله آزادنمودن لوله كور ،رها شده و مجددا"لوله كور مسدود و جوشكاري شود.
عيب 36- با باز شدن درب يخچال ،فيوز منزل قطع مي شود
علت 36- سيم بندي لامپ روشنايي يخچال اشتباه است
رفع عيب 36- مدار را بررسي و اصلاح نماييد.
عيب37- با باز نمودن درب يخچال فيوز منزل قطع مي شود.
علت 37- پايه هاي درون سر پيچ لامپ به يكديگر چسبيده اند.
رفع عيب 37- اين عيب عموما"به هنگام تعويض لامپ صورت مي گيرد .با محكم نمودن بيش از حد لامپ درون سر پيچ ،فاصله پايه ها بقدري نزديك مي شود كه قوس الكتريكي مابينشان،منجر به قطع فيوز مي شود. يخچال را از برق جدا نموده و لامپ را باز كنيد و پايه هاي درون سر پيچ را از يكديگر جدا ساخته و لامپ را به آرامي ببنديد. پايان
پایان مطلب سرویس و تعمیر یخچال
از وب سایت حبیب
